Na terenie dzisiejszej Grecji wino produkuje się od ponad 4000 lat, czyli mniej więcej tak długo (lub dłużej) jak we Włoszech. Podobna jest też liczba uprawianych tam endemicznych odmian. Los jednak chciał, że to włoskie wina są słynne na cały świat, a greckie zdają się być niszowym produktem. W Polsce są bardzo słabo znane, chociaż sytuacja z roku na rok poprawia się, wprost proporcjonalnie do ilości wakacyjnych podróży rodaków do Grecji. Gdy zagłębimy się w tematykę, okazuje się, że we współczesnej Grecji tworzy się wiele jakościowych win, a niektóre wręcz wybitnej jakości. W nieniejszym artykule przybliżam kilka intrygujących etykiet dostępnych w Polsce. Warto im się przyjżeć.

SEMELI MOSCHOFILERO / SAUVIGNON BLANC 2015
Młode białe wino zbudowane głównie (w 80%) na autochtonicznym szczepie Moschofilero, typowym dla Peloponezu. Nos świeży, lekki i przyjemnie intensywny. Doszukamy sie aromatu dojrzałych cytrusów - pomelo, pomarańczy - a także nut dojrzałego, czerwonego jabłka oraz kwiatów cytryny. Usta wytrawne, świeże, z dobrze zaakcentowaną kwasowością. W smaku rześkie, soczyste, z dominacją różowego grejpfruta (wpływ Sauvignon Blanc?) i z lekko skórkowymi akcentami. Bardzo odświeżające, wakacyjne wino.

OCENA: 6,9 (dobre+)
CENA: ok. 59,00
IMPORT: winagreckie.pl

DOMAINE SIGALAS ASSYRTIKO / ATHIRI 2014
Sigalas to jeden z lepszych, jeśli nie najlepszy producent z Santorini. Posiadając unikatowe terroir, wulkaniczną glebę i silny morski, słony wiatr, potrafi tworzyć perełki. Assyrtiko/Athiri to jego "podstawowe" wino. Nos skupiony, morski, z akcentami mokrych kamieni, ale można doszukać się również akcentów soczystego, kwaśnego jabłka i cytrusów. Usta dość skoncentrowane, z wysoką kwasowością, która przyjemnie kontrowana jest słoną nutą. W smaku można wyodrębnić jabłko ze skórką, dojrzałą cytrynę i białego grejpfruta. Finisz bogaty, słono-mineralny.

OCENA: 7,3 (bardzo dobre)
CENA: ok. 99,00
IMPORT: winagreckie.pl

GEROVASSILIOU MALAGOUSIA SINGLE VINEYARD 2015
Biały klasyk północnej Grecji. Wino w 100% z odmiany Malagousia, uznawanej za najbardziej jakościową w greckiej Macedonii. Nos młody, kamienny, mineralny, delikatnie słonawy. Po chwili pojawia się soczyste jabłko, kandyzowana nektarynka i ananas. Usta wytrawne, pełne i złożone, z dobrze zarysowaną kwasowością i skórkowo-mineralnym finiszem.

OCENA: 7,1 (bardzo dobre)
CENA: ok. 95,00
IMPORT: winagreckie.pl

BIBLIA CHORA OVILOS 2016
Ovilos to wino w typowo bordoskim stylu, w białym rzecz jasna wcieleniu. Złożone w 50% Semillon i 50% Assyrtiko (równie kwasowe co Sauvignon Blanc) daje złożoną aromatyczność i wielość doznań smakowych. W aromacie nuty warzywne typowe dla Semillon - zelona papryka, groszek strączkowy - ale doszukamy się teżpomidorowych liści, mięty oraz odświeżających aromatów limonki i niedojrzałych mandarynek. Jest też nieco mineralne. Usta wytrawne, z wibrującą kwasowością. W smaku warzywne, a nutami białych porzeczek, pomelo, z relaksujący, długim, pieprznym finiszem. Majestatyczne wino, które zdecydowanie potrzebuje czasu! A mimo swej młodości ukazuje potęgę wspaniałych aromatów i smaków. Smakuje jak białe Bordeaux i kosztuje jak białe Bordeaux :)

OCENA: 7,6 (bardzo dobre)
CENA: ok. 126,00
IMPORT: winagreckie.pl

LAFKIOTIS RETSINA N/V
Retsina to białe wino, do którego podczas fermentacji dodaje się sosnową żywicę. Jest to smak, do którego można przywyknąć, ale dla osób, które rzadko mają okazję podejść do tematu - wrażenia mogą być trudne. Nie mogłeo jednak być warsztatów win greckich bez Retsiny! Grecy piją to na potęgę, wytwarzają w całym kraju, a używają do niej głównie trzech odmian (Assyrtiko, Savatiano i Roditis). Lafkiotis Retsina pochodzi z Peloponezu i jest to 100% Roditis. Wino jest stworzone pod polski rynek, ponieważ nie jest tak bardzo żywiczne. W ustach poza leśnymi, żwyicznymi nutami, można doszukać się cytrusów, kwaśnego jabłka i oregano. Jeśli mimo tego, nie jesteśmy w stanie przełknąć tego wina, proponuję proporcje pół na pół z wodą. Wtedy smakuje podobnie jak woda z cytryną i miętą - świetnie orzeźwia w gorące, letnie dni.

OCENA: 6,1 (dobre+)
CENA: 25,00
IMPORT: smaki-grecji.pl

KIR-YIANNI KALI RIZA VIEILLES VIGNES 2013
Kali Riza to Xinomavro z PDO Amyndeo. Grona pochodzą ze starych krzewów, a winnice usytuowane są pomiędzy 500 a 700 m n.p.m. Nos jest złożony, rozwijający się (4-letnie wino). Aromat zbliżony do Pinot Noir. Jest ziemistość, truskawki, czerwone śliwki, przetwory z żurawiny, ale pojawiają się też akcenty serowe i korzenne. Usta bardzo wytrawne, wysoko kwasowe (7,2 g kwasowości!) i wyraźnie taninowe. W smaku świeża żurawina, kwaśna wiśnia, czerwone porzeczka, a ziołowy finisz dodaje charakteru.

OCENA: 6,8 (dobre+)
CENA: 63,00
IMPORT: Mielżyński

KIR-YIANNI RAMNISTA 2012
Ramnista to również Xinomavro, jednak z PDO położonej kilkadziesiąt kilometrów dalej i niżej jeśli chodzi o wysokość nad poziomem morza. Grona na Ramnistę pochodzą z pojedynczej parceli, a wino dojrzewało 18 miesięcy w dębowych beczkach. Nos złożony, rozwijający się. W aromacie skóra, piżmo, ziemia, suszone zioła, ale też śliwki (świeże i wędzone), czereśnie, mokka i gorzka czekolada. W smaku wytrawne, z wysoką taniną i zarysowaną kwasowością. W odróżnieniu od Kali Riza w Ramniście odnajdziemy większą kompleksowość i balans pomiędzy taniną i kwasowością. W złożoności pomaga leżakowanie w beczce, dojrzałość, ale też nieco cukru resztkowego (3,3 g/l). W smaku pojawia się słodka wiśnia, czerwona porzeczka, świeża i suszona żurawina. Finisz długi i charakterny, delikantie pikantny.

OCENA: 7,5 (bardzo dobre)
CENA: 78,00
IMPORT: Mielżyński

CAVINO NEMEA GRANDE RESERVA 2009
Wino od dużego producenta, wytwarzane w PDO Nemea na półwyspie Peloponez w 100% z miejscowej odmiany Agiorgitiko. Dojrzewało w beczkach aż 24 miesiące. Nos jest dojrzały i złożony. W aromacie odnajdziemy wiśnię, lukrecję, czekoladę, ale też sporo świeżych ziół, jak oregano i bazylię. Usta wytrawe, zaskakująco żywe jak na 8-letnie wino. Kwasowość i tanina są przyjemnie zbalansowane. W smaku świeży, czerwony owoc, głównie wiśnie. Finisz jest odświeżający, anyżowo-bazyliowy, może nawet odrobinę miętowy.
Uwaga! Dostępne w Biedronce wino o tej samej nazwie (w ramach oferty bałkańskiej), pochodzi z rocznika 2011. Jest w niższej cenie, ale porównując bezpośrednio jest mniej skoncentrowane niż 2009. Niby to samo, ale inne wino.

OCENA: 6,8 (dobre+)
CENA: 49,00
IMPORT: winagreckie.pl

TSANTALI MOUNT ATHOS METOCHI CHROMISTA 2008
Dojrzałe, czerwone wino pochodzące z półwyspu Halkidiki (teren greckiej Macedonii), zestawione z Cabernet Sauvignion i miejscowej podmiany Limnio. Góra Athos to najwyżej położone miejsce na półwyspie, gdzie wina czerpią z połączenia aspektu morskiego, ale też wyższego usytuowania winnicy. Grona otrzymują tu promienie słoneczne bezpośrednio, jak i odbite od tafli morza oraz odbite od skał. Nic więc dziwnego, że wino jest tak skoncentrowane. Nos jest dojrzały, złożony i rozwinięty. W aromacie nuty balsamiczne, czekolada, smażone czarne porzeczki. Jest też lukrecja, eukaliptus i akcenty dymne. Usta wytrawne, dojrzałe, ze sporą taniną balansowaną przez wciąż soczystą kwasowość. Ciała dużo, a wino jest bardzo ekstraktywne. W smaku porzeczkowy likier, aronia, kakao i subtelnie waniliowy finisz.

OCENA: 7,3 (bardzo dobre)
CENA: ok. 75,00 (za rocznik 2012)
IMPORT: Greek Trade

COSTA LAZARIDI OINOTRIA LAND 2007
Oinotria to jedyne wino z Attyki w zestawieniu. Złożone w 90% z Cabernet Sauvignon, z domieszką Agiorgitiko. Biorąc pod uwagępewne podobieństwa Agiorgitiko z Merlotem, można zaryzykować, że jest to interpretacja stylu lewego brzegu Bordeaux. Wino jest dojrzałe, co pokazuje w aromtach - suszone jagody, dżem porzeczkowy, ściółka, kakao. Nos jest kompleksowy, ale nienachalny. Usta wytrawne, złożone, niezwykłą integracją taniny i kwasowości. Wino w smaku jest balsamiczne, z akcentami likieru owocowego. Można doszukać się ziołowości i korzenności. Finisz jest trwały i przyjemnie pikantny. Nie jest tanie, ale warte swojej ceny.

OCENA: 7,6 (bardzo dobre)
CENA: ok. 137,00 (za rocznik 2012)
IMPORT: winagreckie.pl

UNION OF VINICULTURAL COOPERATIVES SAMOS VIN DOUX 2015 (0,75 L)
Wyspa Samos to jedna z ważniejszych wysp Morza Egejskiego. Niegdyś uprawiano tam endemioczne odmiany, jednak po ataku filoksery, jeden szczep zdominował Samos - Muscat Blanc a Petits Grains. Wytwarza się tu Muscata na słodko, delikatnie wzmacniając zatrzymując fermentację. Wino posiada bardzo słodki, młody nos. Dominują aromaty kwiatów pomarańczy i kandyzowanej, pomarańćzowej skórki. Jest też bardzo dużo miodu kwiatowego. Usta są ekstremalnie słodkie (201 g cukru w litrze), ale na szczęście wino nie jest "ulepkiem". Odnajdziemy tu trochę soczystości i kwasowości. W smaku jest konfitura z brzoskwini, rodzynki, likier z białych śliwek i owocowy miód. Wino gęste i złożone, w bardzo atrakcyjnej cenie.

OCENA: 6,8 (dobre+)
CENA: ok. 39,90
IMPORT: Greek Trade

CAVINO MAVRODAPHNE RESERVE SELECTED BARRELS 2001
Mavrodaphne to klasyczne, najbardziej znane w Grecji czerwone, słodkie wino. Do jego produkcji używa się gron o tej samej nazwie oraz dodaje nieco odmiany Black Korinth (w tym przypadku 30%). Degustowane wino to selekcja beczek, w których wino leżakowało minimum 7 lat. Dzięki delikatnym wzmocnieniu i aspektowi utlenienia, wino przypomina nieco słodkie czerwone wina z południa Francji (Rivesaltes). Nos jest dojrzały, kompleksowy. Dominują aromaty orzechów i czekolady, ale są też suszone daktyle i figi oraz rodzynki. Usta słodkie, nie tak bardzo jak poprzednie wino. Producent nie podaje, ale oceniam je na mniej niż 100 g/l. Wino jest zbalansowane, ułożone, o smakach orzechowego ciasta, snickersa, z figowo-miodowym finiszem.

OCENA: 6,9 (dobre+)
CENA: ok. 74,00
IMPORT: winagreckie.pl

Jak można zaobserwować powyżej, można w Polsce znaleźć wysokiej jakości greckie wina. Może nie są one tanie, ale w większości przypadków cena jest uzasadniona. Będąc na wakacjach w Grecji, poszukajcie sklepów specjalistycznych. Na pewno upolujecie tam coś ciekawego, z endemicznych, mało znanych odmian.

MACIEJ SOKOŁOWSKI