Veneto, a właściwie Wenecja Euganejska to region winiarski położony w północno-wschodniej części Włoch. Oparty od północy o Alpy, od wschodu o Morze Adriatyckie, a od zachodu o Jezioro Garda. Znajdziemy w Veneto malownicze tereny z pięknymi, historycznymi miastami - Wenecją i Weroną. Winorośl rośnie tu prawie wszędzie, napotykając idealne warunki, zarówno klimatyczne, jak i glebowe. Dzięki różnorodności mikroklimatów i długiej historii upraw, Veneto zachwyci bogactwem stylów wina.

Statystyki pokazują jednoznacznie, że Veneto jest regionem produkującym najwięcej win we Włoszech. Biorąc pod uwagę, że Włochy w 2015 są krajem z największą produkcją wina na świecie, Veneto wyrasta na jednego z liderów światowego winiarstwa. Region jest liderem w ilości zbieranych winogron, w ilości produkcji wina we Włoszech, ilości produkcji win jakościowych oraz ilości wytwarzania win białych.

@italianwinecentral.com

Nie da się ukryć, że koniem pociągowym Veneto jest słynne i kochane na całym świecie Prosecco. To wino musujące wytwarzane metodą Charmata (zwane również metodą Prosecco lub metodą Włoską) poprzez poprowadzenie wtórnej fermentacji w "autoclave', czyli kadziach ze stali nierdzewnej. Światowa sława Prosecco wynika głównie z jego lekkości, zwiewności, śladowej ilości cukru i zazwyczaj atrakcyjnej cenie (lub przynajmniej bardzo konkurencyjnej w stosunku do innych renomowanych win musujących). Prosecco wytwarza się głównie z miejscowej odmiany Glera i często szczep ten występuje w winach jako jedyny. Apelacje zezwalają jednak na śladowy udział innych szczepów (max 15%) - Bianchetta Trevigiana, Chardonnay, Perera, Pinot Bianco, Pinot Nero, Pinot Grigio i Verdiso. Właściwie nigdy nie spotyka się bardzo wytrawnych Prosecco, a styl "Brut", gdzie cukru resztkowego znajduje się od 0-12 g/l jest stylem nowym. Nawet jeśli jest to Brut, możemy spodziewać się łagodnej wytrawności. Styl "Extra Dry", nie jest jak sugeruje nazwa ekstra wytrawnym, tylko półwytrawnym, a nawet lekko półsłodkim, ponieważ cukru jest tu od 12 do 17 g. Ten styl jest najpowszechniejszy. Gdy na etykiecie nie znajdujemy wzmianki o zawartości cukru, możemy być niemal pewni, że będzie to Extra Dry. Rzadkim stylem jest "Dry" - najsłodszy. Znajdziemy tu ponad 17 g cukru, nawet do 32! Najwyższej jakości Prosecco Cru, pochodzące ze wzgórza Cartizze jest właśnie w stylu "Dry".

Wina Prosecco różnią się w zależności od jakości i apelacji. Podstawowe, najtańsze wina pochodzą z apelacji Prosecco DOC. Wyżej cenione są Prosecco Treviso DOC, a jeszcze bardziej uznane są wina pochodzące z Conegliano-Valdobiaddene DOCG i Assolo Prosecco DOCG. Na szczycie apelacji znajdują się wina "Cru" - wspomiane wyżej Cartizze (dry) oraz "Le Rive" (brut i extra-dry) wytwarzane w 43 określonych komunach na terenie Conegliano-Valdobiaddene. 

MARSURET SAN BOLDO BRUT - Wino pochodzące z DOCG Conegliano Valdobiaddene. Mimo określonej wytrawności (Brut), posiada 11 g cukru, co sprawia, że jest bardzo blisko Extra Dry. Przy niższej kwasowości, ten cukier jest bardziej wyczuwalny. W aromacie sporo jabłek i nut drożdżowych co składa się na babciny jabłecznik. W ustach lekkie bąbelki, kremowa struktura i ciasteczkowy finisz. Przyjemne.
OCENA: 6,6 (dobre+), import: Rafa-Wino, cena: 49,00 zł

@winicjatywa.pl

FOLLADOR EXTRA DRY - Wytwarzane w Prosecco Treviso DOC. Niby apelacja mniej renomowana, ale poziom jakości podobny do wcześniejszego Valdobiaddene. Zawartość cukru 14 g każe opisywać wino jako Extra Dry, ale dzięki wyczuwalnej wyższej kwasowości wydaje się być bardziej wytrawne i odświeżające. Musowanie jest żywsze, mocniejsze. Aromat cytrusowy, lekki, owocowy. Usta świeże, perliste. Świetny balans między cukrem a kwasowością. Szczerze powiedziawszy, jest to jedno z lepszych, a może najlepsze Prosecco Treviso jakie piłem.
OCENA: 6,9 (dobre+), import: The Fine Food Group, cena: 44,00 zł

MARSURET IL SOLLER EXTRA DRY - Słodsza wersja od Marsureta z apelacji Conegliano Valdobiaddene. Tym razem 16 g cukru. W aromacie słodkie cytrusy i owoce egzotyczne - pomelo i pomarańcze. W ustach bardzo zbliżone do "San Boldo" - lekka, ale kremowa struktura z ciasteczkowym finiszem i umiarkowaną perlistością.
OCENA: 6,5 (dobre+), import: Rafa-Wino, cena: 44,00 zł

Veneto to region słynący nie tylko z win musujących ale również białych win spokojnych. Gwiazdą jest Soave, wytwarzane głównie z miejscowej odmiany Garganega, do której można wmieszać małe ilości Trebbiano, Chardonnay i Pinot Bianco. Popularność Soave drzemie w jego neutralności (umiarkowanie intensywny aromat, neutralna kwasowość, stonowany poziom alkoholu), która sprawia że wino staje się bardzo uniwersalnym partnerem do włoskiej kuchni. Poza Soave na uwagę zasługują również wina z Lugany (teren przygraniczny między Veneto a Lombardią) zbudowane w większości na Trebbiano di Lugana. U wybrzeży jeziora Garda, winorośla znajdują ciekawy terroir z bogatymi w sole mineralne wapiennymi glebami. Wina, które powstają są złożone i potrafią być mineralne. 

TEDESCHI CAPITEL TENDA SOAVE CLASSICO 2013 - Wino potwierdza charakterystykę szczepu i stylu. W każdej materii jest neutralne i poukładane, ale nie nudne. Urzeka delikatny aromat gruszek i jabłek. Wino posiada dobrą budowę, delikatną kwasowość, jest subtelnie kremowe, ale z odświeżającym finiszem.
OCENA: 6,8 (dobre+), import: Mielżyński, cena: 49,00 zł

ZENATO SAN BENEDETTO LUGANA 2013 - Zupełnie inny styl niż Soave. Może mniej uniwersalne, ale też bardziej charakterne, rześkie i zadziorne. W aromacie liściasto-trawiaste z akcentami owoców cytrusowych. Usta soczyste, pełne, melonowe, cytrynowe z przyjemną słoną, mineralną nutą w tle.
OCENA: 6,9 (dobre+), import: The Fine Food Group, cena: 59,00 zł

W Veneto prym wiodą wina białe i musujące, ale czerwone też posiadają silną reprezentację. Można Tu odnaleźć olbrzymią liczbę endemicznych szczepów (białych i czerwonych), dających bardzo dobre efekty podczas winifikacji. To nie są tylko ciekawostki sensu stricto, ale przede wszystkim jakościowe, godne uwagi wina. Poniżej kilka przykładów takich ciekawostek. 

MORENO MUSARAGNO VERDUZZO 2014 - Verduzzo jako szczep nie należy może do typowych dla Veneto, ale spotyka się go tutaj poprzez wspólną dla Veneto i Friuli apelację Lison Pramaggiore. Uprawia się z niego wszystkie style win białych, ale ze względu na tendencję do akumulowania cukru, najczęściej jest to wino słodkie. Najwyżej jakości Verduzzo to zazwyczaj passito, czyli wina słodkie z podsuszanych winogron. Musaragno Verduzzo jest winem półsłodkim, dość lekkim o orzechowym nosie i akcentach waty cukrowej. W ustach wyraźna słodycz, która potęgowana jest niewysoką kwasowością. Dominuje smak słodkich winogron i prażonych migdałów.
OCENA: 6,3 (dobre+), import: Wineland, cena: 34,00 zł

CONTRA SOARDA SARSON TORCOLATO RISERVA 2010 - Torcolato to styl białych win passito z endemicznej odmiany Vespaiolo w apelacji Breganze DOC. Ze 100 kg winogron uzyskuje się tylko 20-25 litrów wina. Sarson fermentował w dębowych beczkach, a następnie leżakował w nich 24 miesiące (na osadzie), czyli tyle ile potrzebuje by nazywać się Riservą. Wino posiada przepiękny, lśniący złoty kolor. Już w kieliszku widać jakie jest lepkie i gęste. W aromacie brzoskwiniowe, galaretkowe z przyjemnym, nostalgicznym (przypominającym dzieciństwo) budyniem waniliowym z rodzynkami. Smak kremowy, strukturalny, oleisty. Alkoholu 14,5% choć nie było wzmacniane (fermentacja wygasła sama). Kwasowość delikatnie neutralizuje potężną słodycz wina. Dominują smaki kandyzowanych owoców, szczególnie mango. Przepiękny, trwały finisz.
OCENA: 8,1 (wyśmienite), import: Wine rePublic, cena: 119,00 zł

CONTRA SOARDA GAGGION MARZEMINO NERO 2010 - Marzemino jest czerwonym szczepem występującym w północno wschodniej Italii. Poza Veneto, można je spotkać w Trentino i Friuli. Zazwyczaj daje wina wytrawne, choć można spotkać słodkie passito. Gaggion Marzemino jest czerwonym, wytrawnym, dobrze zbudowanym winem. Świeży, owocowy nos, przywołuje wiśnie i śliwki. W ustach spora tanina i kwasowość, bogata struktura dzięki leżakowaniu w beczkach dębowych (2 lata). Zadziorny i przyjemny ziołowy finisz. Mimo 5 lat, nadal na fali wschodzącej.
OCENA: 7,4 (bardzo dobre), import: Wine rePublic, cena: 55,00 zł

VIGNA DOGARINA RABOSO 2006 - Raboso to mało spotykany szczep w Veneto, a jeszcze trudniej zakupić go w Polsce. Niektórzy porównują go do Cabernet Sauvignon ze wzgędu na małe grona z grubą skórką i większą liczbą pestek. Taka konstrukcja owoców przekłada się na większą taninowość i dobrą współpracę z beczką. Vigna Dogarina Raboso to wino już w pełni dojrzałe, w idealnym momencie do picia. W aromacie dojrzałe owoce jak śliwka i jagody, dopełnione akcentami skóry i ziół. Tanina jest wysoka, charakterystyczna dla odmiany. Kwasowość również dobrze zarysowana. Całość jest zbalansowana, ułożona przez czas oraz częściowe leżakowanie w beczkach przez okres 36 miesięcy. W ustach dominuje dojrzała wiśnia z pestką. Finisz już nie za długi, elegancki, pokazujący "ząb czasu".
OCENA: 7,2 (bardzo dobre), import: Magia del Vino, cena: 48,00 zł

MORENO MUSARAGNO REFOSCO 2013 - Kolejne wino od tego producenta, jak i szczepu pochodzącego z Lison Pramaggiore. Tym razem Refosco, a dokładniej Refosco dal Peduncolo Rosso. Szczep endemiczny, rustykalny, z wysoką kwasowością. Jest lekkim winem, niebeczkowanym, z aromatami ziół i soczystych, leśnych owoców. Struktury ma niewiele, finisz jest elegancki, ale znajduję w tym winie sporo autentycznej przyjemności.
OCENA: 6,5 (dobre+), import: Wineland, cena: 42,00 zł

SALTA FOSS NOVELLO 2015 - Młode wino Novello, powstało we Włoszech jako alternatywa dla Beaujolais Nouveau. Co prawda nie jest to wino typowe dla Veneto, a dla całych Włoch, ale 50% wszystkich Novello wytwarza się właśnie tutaj. Tak jak Beaujolais jest w 100% z odmiany Gamay, tak we Włoszech nie ma specjalnych wymogów co do szczepu. Salta Foss Novello to młody blend Cabernet Sauvignon i Merlota z bieżącego rocznika. Wytwarzany poprzez macerację węglowa, dzięki czemu jest owocowe, soczyste i z niewielką zawartością tanin (prawie ich nie ma). Podchodząc sceptycznie do tego wina można się mile zaskoczyć. Owoc jest dojrzały, nie landrynkowy. Nie ma też aromatów banana. Kwasowość mimo że dobrze zarysowana, podkreśla dobrze młodość wina. Pozytywne zaskoczenie. Warto kupić jeszcze póki młode, może nawet zamiast Beaujolais Nouveau?
OCENA: 6,2 (dobre+), import: NOMA, cena: ok. 35,00 zł

Na koniec o najbardziej znanych czerwonych winach Veneto - VALPOLICELLI i innych blendach na bazie szczepu Corvina (Bardolino). Wina wytwarzane na wzgórzach niedaleko Werony wytwarzane są w różnych proporcjach z odmian Corvina, Corvinone, Rondinella (+opcjonalnie Molinara, Oseleta, Rossanella). Przewodnimi nutami są w nich gorzka, ale dojrzała wiśnia i migdały. W zależności od stylu, Valpolicella może być winem na każdą okazję - od codziennego Classico, przez pełniejsze Superiore i Ripasso, przez strukturalne i alkoholowe Amarone, aż po aksamitne i słodkie Recioto.

MASI FRESCARIPA BARDOLINO CLASSICO 2014 - Valpolicella to nie jest, ale szczepy te same i charakter wina podobny. Wino pochodzi od renomowanego producenta i prezentuje sobą klasykę tego gatunku wina. Umiarkowana tanina, dobrze zarysowana kwasowość i jak na 12% alkoholu wino jest całkiem dobrze zbudowane. Owoc soczysty, jędrny, wiśniowy, a finisz przyjemny, aksamitnie migdałowy.
OCENA: 6,5 (dobre+), import: Centrum Wina, cena: 49,99 zł

MASI BONACOSTA VALPOLICELLA CLASSICO 2013 - Choć to w piramidzie Valpolicelli wino podstawowe, jednak od słynnego producenta. Znów pojawia się klasyczna dla blendu zdominowane przez Corvinę mieszanka aromatów wiśniowych i migdałowych. Wino o dobrej budowie, o świetnym balansie kwasowości i cukru, wyczuwalnego na finiszu. (apelacja Valpolicella DOC dopuszcza 7 g cukru w wytrawnych winach). Jak na podstawowe wino - bardzo wysoka jakość. Polecam!
OCENA: 7,2 (bardzo dobre), import: Centrum Wina, cena: 59,99 zł

TEDESCHI MATERNIGO VALPOLICELLA SUPERIORE 2012 - Znaczna różnica w ekstrakcie. Nie bez przyczyny pojawił się napis "Superiore". Kolor ciemniejszy, bardziej nasycony, nieprzenikniony. Nos już nie tylko wiśnuowy, ale też słodszy, czereśniowy. Usta pełne, złożone, z wyższą taniną, balansowaną zarówno kwasowością, jak i delikatnym cukrem resztkowym. Usta soczyste, owocowe i migdałowe z pikantnym finiszem.
OCENA: 7,5 (bardzo dobre), import: Mielżyński, cena: 106,00 zł

TEZZA VALPOLICELLA RIPASSO SUPERIORE VALPANTENA 2011 - Ripasso to metoda dodawania do skończonego wina Classico lub Superiore nieprzefermentowanych wytłoków z Amarone lub Recioto. Po połączeniu ich następuje króka "wtórna fermentacja" wzmacniająca strukturę wina "bazowego". W ten sposób otrzymujemy wino z cechami zarówno Classico / Superiore oraz charakterystyką Amarone. Ripasso od producenta Tezza przejawia sobą właśnie wszystkie te cechy - suszony, rodznkowy nos i przyprawy (oregano). Usta delikatnie goryczkowe, ze zbalansowaną taniną i słodko-gorzką wiśnią.
OCENA: 7,1 (bardzo dobre), import: Rafa Wino, cena: 59,00 zł

TEZZA AMARONE DELLA VALPOLICELLA VALPANTENA 2010 - Dobrze jest porównywać style na przykładzie jednego producenta. Teraz Amarone, czyli wino z podsuszanych winogron, gdzie nie przerwano fermentacji tylko poprowadzono ją do końca - tyle ile drożdże wytrzymały, a wytrzymały do 16,5% alkoholu. Tak "mocne" Amarone może mieć nawet do 16 g cukru (pozwala na to apelacja - normalnie do 12, ale przy wyższym alkoholu nawet 16). Czym się różni od Ripasso? Klasą! Wszystkiego tu więcej - ciała, alkoholu, taniny, kwasowości. Smaki są intensywniejsze, niesione przez równie wyższy alkohol. Finisz długi i rozgrzewający.
OCENA: 7,4 (bardzo dobre), import: Rafa Wino, cena: 155,00 zł

TEZZA RECIOTO DELLA VALPOLICELLA VALPANTENA 2006 - Recioto w metodzie produkcji różni się od Amarone głównie tym, że w odpowiednim momencie fermentacja jest przerywana poprzez schłodzenie moszczu. Recioto powinno mieć min. 12% alkoholu oraz min. 50 g cukru, dlatego winiarz musi w odpowiednim momencie zareagować. Wino jest balsamiczne w aromacie, dojrzałe, z interesującymi aromatami wędzonych rodzynek. W ustach pełne, słodkie, choć ta słodycz neutralizowana jest trochę goryczkową, typową dla Valpolicelli wiśnią. W finiszu również wędzone, ale tym razem śliwki. Wino kontemplacyjne, stworzone do czekolady!
OCENA: 7,5 (bardzo dobre), import: Rafa Wino, cena: 99,00 zł

Veneto to region wielu możliwości i smaków - jeśli jeszcze go nie odkryliście, może ten panel Was do tego zachęci!

MACIEJ SOKOŁOWSKI