Włoskie wina musujące większości konsumentów kojarzą się jednoznacznie - z Prosecco. Ten fakt nie dziwi. Po pierwsze dlatego, że olbrzymia ilość niedrogich "bąbelków" z okolic Treviso zalała rynek i zdominowała półkę cenową do 30 zł. Po drugie, jeśli ktoś poszukuje win ambitniejszych, wytwarzanych metodą klasyczną, chętniej sięgnie po Szampana, a przy ograniczonych funduszach - po Cava. W efekcie popyt na włoskie wina musujące, inne niż Prosecco, jest nikły - a szkoda, bo jak Italia długa, w każdym regionie wytwarza się wina musujące. Najsłynniejsze apelacje znajdują się na północy kraju - w Veneto, Lombardii i Piemoncie.

Podczas dwóch warsztatów, po wstępnej selekcji, spróbowaliśmy 23 włoskich win musujących (w różnych stylach). Tutaj opisuję 13 win, najlepszych w swoich kategoriach. Wszystkie wina bardzo dobre i godne polecenia.

PROSECCO
Jak wspomniałem wyżej, Prosecco zalało polski rynek (i nie tylko polski), ale w dyskontach próżno szukać win wysokiej jakości. Pochodzą one głównie z apelacji Prosecco DOC, lub Prosecco Treviso DOC. Prawdziwej jakości należy szukać pomiędzy Conegliano a Valdobbiadene, zebranych jako DOCG właśnie pod wspólną nazwą tych dwóch miejscowości (Prosecco Conegliano Valdobbiadene DOCG). Gdy na etykiecie przy nazwie apelacji dostrzeżemy "Superiore" oznacza to, że wino posiada nieco więcej alkoholu, a co za tym idzie nieco więcej struktury. Nowoczesne Prosecco, wytwarzane jest metodą Charmata (wtórna fermentacja w kadzi). Kontakt z osadem ograniczony jest do minimum, wina są klarowne i owocowe. Niektórzy producenci wykorzystując starą metodę "Col Fondo", pozostawiając osad wewnątrz butelki, co zmienia diametralnie charakterystykę wina.

STRAMARET PROSECCO BRUT
Ach, żeby wszystkie Prosecco tak smakowały! Nos urzeka owocowością - świeżym ananasem, dojrzałym melonem, tryskającą sokiem pomarańczą i mandarynką. Usta świeże, delikatnie wytrawne, z doskonałym balansem cukru i kwasowości. W smaku pomelo i słodki, różowy grejpfrut, którego skórka nadaje kompozycji nieco przyjemnej goryczki.

CENA: 75,00
IMPORT: MOJA ITALIA

BELLANDA SAN FERMO PROSECCO BRUT
Bardzo dobre Prosecco! W nosie dojrzałe jabłko i żółte mirabelki, polne kwiaty i eteryczność skórki mandarynki. Usta wytrawne, dzięki sowitej kwasowości balansującej cukier resztkowy. Wino jest kremowe i aksamitne z wyraźną owocowością jabłka, gruszki i mirabelki. Polne kwiaty i zioła na finiszu przywołują wiosnę.

CENA: tylko HoReCa
IMPORT: WINNE POLA

MALIBRAN CREDAMORA SPUMANTE
Credamora to Col Fondo od mistrza tej metody. W nosie połączenie świeżej owocowości szczepu Glera, z jego jabłkowo-gruszkową charakterystyką i akcentami chlebowo-drożdżowych wynikającymi z obecności osadu w butelce. Usta kremowe, na wskroś wytrawne, z przyjemną kwasowością jabłka. Nieco ogryzka na finiszu może niektórym przeszkadzać, ale fani stylu będą zachwyceni.

CENA: 79,00
IMPORT: VINI E AFFINI

FRANCIACORTA
Franciacorta to bodaj najbardziej znana apelacja win musujących, wytwarzanych metodą klasyczną we Włoszech. Usytuowana w Lombardii pomiędzy jeziorem Iseo a Brescią. Produkcja win musujących na dobre zaczęła się dopiero w latach 60-tych XX wieku, a w 1995 roku apelacja uzyskała status DOCG. Ze względu na zbieżność metody i szczepów - używa się głównie Chardonnay z dodatkiem Pinot Noir i Pinot Blanc, uważa się Franciacortę za ekwiwalent Szampanów. Podobieństwa wprawdzie są, ale należy traktować te wina jako osobne apelacje, z wyraźnymi różnicami ze względu na tradycje, użycie beczki, terroir i inny charakter miejscowych drożdży.

CA DEL'BOSCO SATEN 2012
Saten to styl Franciacorta z nieco wątlejszym musowaniem i wytwarzany wyłącznie z białych odmian. Ca del'Bosco to jeden z klasycznych producentów w apelacji. Wino urzeka intensywnością aromatów. Początkowo dużo jest grzanki z masłem, drożdżówki z jabłkiem i śmietanki, ale w tle można doszukać się mineralności i grzybów. Usta kremowe, wytrawne, z orzeźwiającą kwasowością. W smaku pieczone jabłko, gotowana w białym winie gruszka i drożdżówka z kruszonką. Zdaniem gości - jedno z najlepszych win panelu.

CENA: 265,00
IMPORT: WINE AVENUE

BELLAVISTA BRUT 2009
Najstarsze wino w stawce, dojrzewające 60 miesięcy na osadzie, a wcześniej 30% wina fermentowało 7 miesięcy w nowych beczkach. Nos złożony, waniliowo-śmietankowy, o aromatach smażonych brzoskwiń i moreli. Pojawiają się akcenty świeżych ziół i głogu. Usta esencjonalne, tłuste, maślane, ale z przyjemną kwasowością i trwałą perlistością na finiszu. W smaku sporo suszonej moreli i ziół.

CENA: 233,20
IMPORT: NOMA WINA WŁOSKIE

LAMBRUSCO
Lambrusco to najbardziej znana na świecie apelacja dla czerwonych win musujących. W ośmiu gminach (7 w Emilii Romagni i 1 w Lombardii) wina wytwarza się metodą Charmata na bazie lokalnego i bardzo starego szczepu Lambrusco. Ze względu na długą egzystencję na tym terenie, Lambrusco występuje pod postacią kilku klonów - stąd można odnotować sporą różnorodność wśród miejscowych win (nie tylko ze względu na jakość). W Polsce Lambrusco znane jest nielicznym, a spotyka się je najczęściej w wersji półsłodkiej - Amabile. Klasyką jest jednak wytrawne Lambrusco, które z lokalnymi specjałami - szynką parmeńską i serem parmigiano reggiano - tworzy niezapomniany duet.

FATTORIA MORETTO TASSO LAMBRUSCO GRASPAROSSA DI CASTELVETRO
W kieliszku ciemna purpura i delikatne musowanie. Nos zadziorny, intrygujący o aromatach jeżyn, fiołków i dojrzałych czereśni. Pojawiają się akcenty mięsne. Usta delikatnie wytrawne, młode i witalne. Tanina nieco szorstka i żywiołowa, ale balansowana soczystą kwasowością słodkich wiśni, czereśni i czerwonych śliwek ze skórką.

CENA: 69,00
IMPORT: VINI E AFFINI

QUISTELLO ROSSISSIMO LAMBRUSCO MONTAVANO
Lambrusco z Lombardzkiej części - Montavano. Nos czysty i bardzo owocowy. Jest wiśnia z pestką, fiołki, truskawka, czarny bez i czarna porzeczka. Usta łagodniejsze w odbiorze niż poprzednie Lambrusco i nieco bardziej miękkie, choć bez trudnu odnotujemy skórkową goryczkę. W smaku śliwka z ciemnym miąższem, sok z jeżyn, dojrzałe wiśnie. Musowanie aksamitne i eleganckie. Świetny stosunek cena/jakość.

CENA: 45,00
IMPORT: MOJA ITALIA

INNE APELACJE

COSTARIPA CREMANT METODO CLASSICO BRUT
Wino musujące z okolic jeziora Garda, wytwarzane z Chardonnay, metodą klasyczną. Dwutlenek węgla aksamitny, ale mniej intensywny niż np. w Szampanach. Nos złożony, odrobinę osadowy. Owoc jest dojrzały w rodzaju brzoskwiń, moreli i słodkich nektarynek. Można doszukać się masła i śmietanki co wskazuje na przynajmniej częściową fermentację wina bazowego w beczce (na wzór Franciacorty). Usta wytrawne, zaskakująco z żywą kwasowością soku z cytrynu. Całość dopełniają kwiatowe akcenty i slonawy finisz. Jedno z najlepszych win warsztatów.

CENA: 119,10
IMPORT: NOMA WINA WŁOSKIE

FERRARI TRENTO DOC
Ferrari to słynny producent win musujących z Trentino. Nazwa firmy pochodzi od nazwiska założyciela Giulio Ferrari, który w 1902 zapragnął wytwarzać wina na styl szampański. Szczerze mówiąc, wśród wszystkich win wytwarzanych metodą klasyczną, które próbowaliśmy podczas warsztatów - to właśnie Ferrari najbardziej przypominało Szampana. Tak jak wino poprzednie, Ferrari Brut jest również stworzone w 100% z Chardonnay i dojrzewało 24 miesiące na osadzie. W nosie zielone jabłko i jędrna, zerwana prosto z drzewa gruszka. Jest trochę obejścia, łąki, polnych kwiatów, ale również chlebowego zakwasu i skórki chlebowej. Usta wytrawne, średniego ciała, z dobrze zarysowaną kwasowością i trwałym musowaniem. W smaku intensywne, cytrynowo-brzoskwiniowe, z akcentami świeżych ziół i z przyjemnym słono-mineralnym finiszem.

CENA: 139,00
IMPORT: WINE DIRECT

ORSOLANI CUVEE TRADIZIONE ERBALUCE DI CALUSO 2010
Erbaluce di Caluso to bardzo mała piemoncka apelacja, która otrzymała status DOCG w 2010 roku. Na niespełna 190 hektarach uprawia się endemiczną odmianę Erbaluce i wytwarza z niej wina białe w postaci stałej (wytrawnej i słodkiej) oraz musującej. Omawiane wino to właśnie pierwszy rocznik, który mógł być oznaczony DOCG. Wino bazowe częściowo fermentowało w dębowych beczkach, by po wtórnej fermentacji w butelce odleżeć na osadzie aż 60 miesięcy! Nos intensywny, maślany i tłusty jak śmietana kremówka. Można doszukać się akcentów serowych, ale też polnych i drzewkowych kwiatów. Urzekają akcenty soli kamiennej i wosku. Usta wytrawne, esencjonalne, ale jednocześnie zintegrowane. Kwasowość jest wyraźna, ale przyjemnie wkomponowana w dojrzały owoc - słodkie cytrusy i pieczone jabłko. Wino dzięki długiemu dojrzewaniu na osadzie zyskało intensywną drożdżową nutę i brioszkowy finisz. Niesamowicie korzystna relacja cena/jakość!

CENA: 99,00
IMPORT: WINE & YOU

FELSINA SPUMANTE BRUT
Przyznajcie sami, że Toskania zupełnie nie kojarzy się Wam z winami musującymi. A jednak i tu można wytwarzać ponadprzeciętne "bąble". Przykładem jest Felsina, która buduje swoje wina musujące głównie na czerwonej odmianie Sangiovese, podpierając je Pinot Noir i Chardonnay. Charaktery Sangiovese nie sposób ukryć, ale szczep daje oryginalnośći intrygujące walory aromatyczno-smakowe. Nos jest złożony, a dzięki konotacjom chleba i grzybów przypomina foccacię z leśnymi grzybami. Skórzany niuans w ciemno został rozpoznany jako wpływ Sangiovese. Usta są mocno wytrawne, z wyraźną kwasowością zielonego jabłka i cytryn. W smaku przewija się też skórka limonki i jabłka oraz... lekka tanina. Finisz jest długi, sprężysty, odrobinę mineralny.

CENA: 99,00
IMPORT: VINOTEKA 13

SŁODKIE

SARACCO MOSCATO D'ASTI 2016
Moscato d'Asti to chyba najsłynniejsza apelacja dla słodkich win musujących we Włoszech. Wytwarzane jest w Piemoncie ze słodkich gron szczepu Moscato. Fermentacja w stali przerywana jest temperaturą, stąd w winie sporo cukru resztkowego, niewielka ilość alkoholu i wątły dwutlenek węgla. Moscato d'Asti od Paolo Saracco to jedno z lepszych win tego typu jakie miałem okazję próbować. Nos jest brzoskwiniowo-pomarańczowy, z esencjonalnym, dojrzałym winogronem i akcentami biszkoptów z owocową galaretką. Usta słodkie, ale nie przesadzone. Delikatne musowanie i odrobina kwasowości balansuje napór cukru. W smaku pojawia się kwiat czarnego bzu i pomarańczy, a także konfitura i kalaretka z brzoskwiń i pomarańczy.

CENA: 54,00
IMPORT: MIELŻYŃSKI

Włoskie wina musujące to spora różnorodność stylistyczna. Rozmaite metody produkcji, użycie ciekawych, endemicznych szczepów i wiele poziomów słodyczy, budują ciekawą mozaikę. Warto zagłębić się w ten temat bardziej, szczególnie wiosną i latem!

MACIEJ SOKOŁOWSKI